D?u hi?u nh?n bi?t

B?nh tay-chân-mi?ng (TCM) do Enterovirus 71 và Coxsackievirus gây ra v?i d?u hi?u ??c tr?ng c?a b?nh là s?t, ?au mi?ng, loét mi?ng; phát ban d?ng ph?ng n??c ? lòng bàn tay, lòng bàn chân, g?i, mông.

Th?i gian ? b?nh (3 - 6 ngày) b?nh th??ng kh?i phát v?i các tri?u ch?ng nh? s?t (có th? s?t nh? thoáng qua, c?ng có th? s?t cao 39-40^oC), ?au h?ng, ch?y n??c b?t nhi?u, bi?ng ?n, tiêu ch?y vài l?n trong ngày, tr? kém linh ho?t. ?ôi khi s? th?y h?ch ? c?, h?ch d??i hàm, ho, ch?y m?i...

Giai ?o?n toàn phát: Sau 1 - 2 ngày tr? s? nhanh chóng xu?t hi?n các tri?u ch?ng ?i?n hình c?a b?nh v?i bi?u hi?n phát ban ? các v? trí ??c hi?u và loét mi?ng.

Loét mi?ng: ?ó là các bóng n??c có ???ng kính 2 - 3mm (? niêm m?c má, l?i, l??i) v? r?t nhanh t?o thành các v?t loét khi?n tr? b? t?ng ti?t n??c b?t và th?y ?au khi ?n, vì th? tr? s? bi?ng ?n, qu?y khóc.

? da: Xu?t hi?n các bóng n??c t? 2 - 10mm, màu xám, hình b?u d?c ? lòng bàn tay và lòng bàn chân, có th? l?i lên trên da, s? có c?m giác c?m hay ?n d??i da, th??ng ?n không ?au. Bóng n??c vùng mông và g?i th??ng xu?t hi?n trên n?n h?ng ban.

D?u hi?u toàn thân: Trong giai ?o?n di?n ti?n khi virut xâm nh?p th?n kinh trung ??ng s? xu?t hi?n tri?u ch?ng r?i lo?n tri giác nh? l? m?; li bì, mê s?ng, co gi?t...

Ngoài các d?u hi?n ?i?n hình trên, b?nh có th? bi?u hi?n không ?i?n hình nh?: bóng n??c r?t ít xen k? v?i nh?ng h?ng ban, m?t s? tr??ng h?p ch? bi?u hi?n h?ng ban và không có bi?u hi?n bóng n??c hay ch? có bi?u hi?n loét mi?ng ??n thu?n. N?u b?nh nh? th??ng sau 7 - 10 ngày tr? h?i ph?c hoàn toàn. Tuy nhiên m?t s? tr??ng h?p s?t cao, nhi?u m?n có th? g?p bi?n ch?ng n?ng.

Ch?m sóc tr? t?i nhà th? nào?

V?i nh?ng tr? b? TCM th? nh? (ch? có m?n n??c và loét mi?ng), có th? ch?m sóc và theo dõi ?i?u tr? ? nhà. C? th?:

V? dinh d??ng: Cho tr? u?ng nhi?u n??c mát và ?n th?c ?n d? tiêu. Không làm tr? ?au h?ng thêm b?ng cách dùng mu?ng m?m cho ?n, không cho ng?m vú nh?a, không cho ?n, u?ng ?? có v? chua ho?c có gia v?.

Thu?c men: Ch? dùng thu?c paracetamol ?? h? s?t và gi?m ?au và các thu?c khác do bác s? kê. Bù ?? n??c cho b?nh nhân n?u có s?t cao. V? sinh mi?ng th??ng xuyên b?ng các dung d?ch sát khu?n. T?i các v? trí b? th??ng t?n ngoài da, bôi các dung d?ch sát khu?n ?? tránh b?i nhi?m. Có th? súc mi?ng b?ng n??c mu?i loãng n?u tr? súc ???c.

Cách ly và th?c hi?n v? sinh thân th?: Cách ly tr? b? b?nh v?i các tr? khác trong nhà. Ng??i l?n khi ti?p xúc và ch?m sóc tr? b?nh nên mang kh?u trang y t? cho mình và cho c? tr? b?nh, sau khi ti?p xúc nên r?a tay s?ch s? b?ng xà phòng và n??c s?ch ngay ?? h?n ch? s? lây lan khi ph?i ch?m sóc tr? lành. Qu?n áo, tã lót c?a tr? b?nh nên ???c ngâm dung d?ch sát khu?n nh? cloramin B 2% ho?c lu?c n??c sôi tr??c khi ???c gi?t s?ch s? b?ng xà phòng và n??c s?ch. V?t d?ng cá nhân ?n u?ng c?a tr? nh? bình s?a, ly u?ng n??c, chén ?n c?m, mu?ng ?n... nên ???c lu?c sôi và s? d?ng riêng bi?t cho t?ng tr?. T?m r?a và v? sinh nh? nhàng thân th? cho bé h?ng ngày b?ng n??c s?ch ?? tránh nhi?m khu?n.

Theo dõi sát tình tr?ng b?nh: T?t nh?t trong 7 ngày k? t? lúc b? b?nh, ngoài vi?c ch?m sóc t?i nhà và dùng thu?c theo ??n thì h?ng ngày nên tái khám ?? phát hi?n s?m nh?ng di?n bi?n b?t th??ng. Chú ý, b?nh lây lan m?nh nh?t trong tu?n ??u nh?ng virut có th? còn t?n trong phân vài tháng sau.

Khi nào c?n cho tr? nh?p vi?n?

Khi th?y tr? s?t cao, m?n nhi?u là d?u hi?u n?ng, nguy c? bi?n ch?ng. Bi?n ch?ng th?n kinh, tim m?ch, hô h?p th??ng xu?t hi?n s?m t? ngày 2 - 5 c?a b?nh. Vì v?y khi tr? có m?t trong các d?u hi?u sau thì ph?i ??a tr? nh?p vi?n ngay: s?t cao 39^oC tr? lên ho?c s?t cao kéo dài t? 48 gi? tr? ?i; qu?y khóc, b?t r?t, ói nhi?u; ng? l?m, d? gi?t mình, ho?ng h?t, run tay chân, ch?i v?i, ?i lo?ng cho?ng, m?ch nhanh không t??ng ?ng v?i nhi?t ?? thân ng??i; th? khó/ th? nhanh, da n?i v?n... thì c?n cho tr? nh?p vi?n ngay.

Phòng b?nh v?n là t?t nh?t

Hi?n nay v?n ch?a có v?c-xin phòng b?nh nên c?n th?c hi?n t?t các bi?n pháp sau: th??ng xuyên r?a tay b?ng xà phòng d??i vòi n??c ch?y, nh?t là tr??c và sau khi n?u ?n, tr??c khi ?n và sau khi ?i v? sinh. N?u có ch?m sóc tr? thì c?n l?u ý r?a tay sau m?i l?n thay tã, làm v? sinh cho tr?. V? sinh các d?ng c?, v?t d?ng, ?? ch?i, sàn nhà b?ng n??c và xà phòng, r?i kh? khu?n b?ng cloramin B 5% (có th? mua t?i nhà thu?c). ?eo kh?u trang m?i mi?ng khi h?t h?i ho?c ho. ?n chín u?ng sôi và kh? khu?n môi tr??ng có tr? b? b?nh và môi tr??ng xung quanh. Cách ly ng??i b?nh t?i nhà cho ??n khi kh?i b?nh (th??ng ít nh?t là 7 - 10 ngày). ?i?u c?n l?u ý v?i các bà m? là b?nh TCM lúc ??u có th? ch? s?t nh?, ho khan, n?i ban... gi?ng nh? các nhi?m virut thông th??ng khác nh?ng sau ?ó m?t s? ít s? nguy k?ch nhanh. T?t nh?t là khi có b?t c? b?t th??ng nào dù ?ang mùa d?ch hay không c?ng nên ??a tr? ?i khám t?i c? s? y t? g?n nhà ?? ???c khám ch?n ?oán và ?i?u tr? theo h??ng d?n c?a bác s?.

BS. Tr?n Th? H?nh

Ngu?n: https://suckhoedoisong.vn/cach-cham-soc-tre-bi-tay-chan-mieng-tai-nha-n95454.html